Zemâ atalgojuma dçï arî medicînas mâsas ir nonâkuðas situâcijâ, kad priekðroka tiek dota ðampinjonu lasîðanai Îrijâ, nevis pacientu aprûpei Latvijâ. Mediíi uzskata: ja valsts vienaldzîba medmâsu statusa, noslogotîbas un algu jautâjuma risinâðanâ turpinâsies, krîze slimnîcâs mâsu trûkuma dçï agri vai vçlu bûs neizbçgama.

Ðâdas prognozes RB noklausîjâs vakar notikuðajâ Latvijas Mâsu asociâcijas gada pârskata konferencç. Mazâku akcentu liekot uz neapmierinoðo algu jautâjumu, asociâcijas pârstâvji pârrunâja medmâsu tâlâkizglîtîbas problçmas. Saskaòâ ar Ârstniecîbas likumu patstâvîgi drîkst strâdât tikai sertificçtas mâsas - nesertificçtâm jâstrâdâ tikai pirmo uzraudzîbâ. Lai iegûtu sertifikâtu, mâsâm ik pa laikam jâapgûst daþâdi kursi, ko viòas arî aktîvi dara. Taèu, iespçjams, kopð janvâra tas tiek darîts velti. Proti, ârstniecîbas personu (ârstu, mâsu, ârsta palîgu u.c.) specialitâðu nolikumi, kas nosaka konkrçto specialitâðu pârstâvju tiesîbas un pienâkumus praktizçt noteiktâ jomâ, tâlâkizglîtîbas iegûðanas kârtîbu, sertifikâcijas kârtîbu utt., ir zaudçjuði spçku 2006. gada 1. janvârî. Jauni noteikumi nav pieòemti, lîdz ar to mâsas atstâtas neziòâ, vai ðogad iegûtie sertifikâti maz ir derîgi. Atbildi vilcinâjâs sniegt arî lîdzðinçjâ Mâsu asociâcijas prezidente Jolanta Zâlîte, norâdot, ka Veselîbas ministrija nav sniegusi nekâdu informâciju par sertifikâcijas pârtraukðanu, savukârt viòai neesot "tik lielas pieredzes pçtît juridisku aktu atcelðanas kârtîbu". Mâsas ðâds arguments neapmierinâja. Vairâkiem nepârliecinoðiem mierinâjumiem, ka sertifikâts mâsai nav obligâts, sekoja Rîgas 1. slimnîcas galvenâs mâsâs Sandras Lapiòas atgâdinâjums, ka darba samaksas noteikumos tomçr pastâv ievçrojama atðíirîba starp sertificçtu un nesertificçtu medmâsu. "No darba devçja viedokïa sertifikâts tiek vçrtçts kâ zinâms kvalitâtes apliecinâjums. Skumji, ka Veselîbas ministrijas attieksme pret mâsâm daudzu gadu laikâ nav mainîjusies. Tikai mûsu paðu ziòâ ir kaut ko mainît," secinâja S. Lapiòa.

Lielâ slodze

Pârmetumus kâ Veselîbas ministrijai, tâ Mâsu asociâcijai velta arî Latvijas Mâsu arodbiedrîbas prezidents Aigars Lavrinoviès. Viòð RB uzsvçra, ka joprojâm nav paveikts galvenais: nav izstrâdâta cilvçku resursu attîstîbas programma, kâ arî nav skaidri noteiktas pacientu un mâsu attiecîbas, proti, cik pacientu mâsâm jâaprûpç. "Paðlaik mâsas ir ïoti noslogotas, jo noteikumu, cik pacientu vienai mâsai jâaprûpç, nav. Jautâjums skar arî pacientu aprûpes kvalitâti - vai mâsa deþûras beigâs krît no kâjâm, vai pacienti nodaïâs, kur guï piecdesmit un vairâk cilvçku, nevar sameklçt to paðu vienu mâsu, jo viòa nevar bût uzreiz pie visiem. Ârzemju pieredze râda, ka tur mâsâm ir savs likums, kas nosaka viòu atbildîbu un kompetenci. Mûsu valstî ir tikai ârstniecîbas likums, kas regulç gan ârstu, gan mâsu darbu. Strâdâjot pie cilvçku resursu attîstîbas programmas, jâdomâ, kâ ðos divus profilus noðíirt. Atklâts ir jautâjums - kas nodarbojas ar pacienta aprûpi? Labâkais piemçrs tam ir kâda slavena profesora teiktais: iedomâjieties situâciju, kad vienâ jaukâ dienâ visus ârstus izmetam no slimnîcas, pârçjie paliek un darbs turpina ritçt. Bet iedomâjieties, kas notiek, ja slimnîcâ ierodas tikai ârsti: darbs apstâjas, jo pamatâ visu aprûpes darbu izdara mâsas, un tas apliecina mâsas darba nozîmîbu," norâda A. Lavrinoviès.

Krîze nav aiz kalniem

Latvijas Mâsu arodbiedrîba arî uzskata, ka valstî joprojâm pastâv negodîga darba apmaksas kârtîba - ârstiem tiekot piemaksâts vairâk tikai tâpçc, ka viòð ir ârsts, bet mâsas darbs tikmçr neesot pienâcîgi novçrtçts. "Administrâcijas, kuru vadîbâ ir ârsti, uzskata, ka ârsta darbs ir svarîgâks, un tâpçc tiek maksâts vairâk. Pirms gada runâjâm, ka mâsas algai kâ minimums jâbût 340 latiem - pie paðreizçjâs inflâcijas pat lielâkai. Paðlaik mâsas vidçji saòem 175,60 latus. Medijos gan izskançjis, ka mâsu alga vidçji esot 251 lats, bet tâ tas diemþçl nav - tie ir vidçjie râdîtâji, saliekot daþâdus amatus kopâ, jo mâsas tiek nodarbinâtas gan iekðlietu struktûrâs, gan izglîtîbas sfçrâ, skolâs un bçrnudârzos - tur mâsâm ir pavisam zemas algas. No valdîbas puses nav vienotas stratçìijas, lai mâsâm bûtu vienoti atalgojuma standarti. Arodbiedrîba saòem ïoti daudz zvanu par nevienlîdzîgu vai netaisnîgu darba samaksu. Nesakârtotîba ilgusi piecpadsmit gadus, un mçs, protams, saprotam arî to, ka rît pulksten vienpadsmitos to neviens neatrisinâs. Bet, ja mâsas klusçs un neteiks to skaïi, tad nekas arî nemainîsies," atzîst A. Lavrinoviès. Viòaprât, medmâsu trûkuma krîze nav aiz kalniem: aizvadîtâ gada statistika liecina, ka par 400 % ir pieaudzis to mâsu skaits, kuras izòçmuðas licenci mâsas darbam ârzemçs. Statistikas nav par mâsâm, kas dodas strâdât par ðampinjonu lasîtâjâm un citos ar medicînu nesaistîtos darbos, bet arî viòu skaits ir liels. Veselîbas ministrijai cilvçku resursu attîstîbas programma bija jâizstrâdâ lîdz 1. decembrim - tas netika izdarîts, termiòð pagarinâts lîdz 1. jûlijam. A. Lavrinoviès prognozç, ka, òemot vçrâ gaidâmâs Saeimas vçlçðanas, termiòð tiks vçl pagarinâts: "Ðis ir mâsâm ïoti bûtisks dokuments, un lai nu tâ bûtu, ka es maldos, bet domâju, ka deputâti atturçsies no tâ pieòemðanas lîdz vçlçðanâm. Jautâjums tiks novilcinâts, un cilvçku resursu trûkums kïûs vçl lielâks - mâsas neredzçs atdevi no valsts un brauks projâm vai arî strâdâs citos darbos, kur var labâk nopelnît."

***

VIEDOKÏI

Kâ vçrtçjat veselîbas ministrijas paveikto medmâsu problçmu risinâðanâ?

Mâra Bârene, medmâsa:

– Man gribçtos, lai situâcija bûtu daudz vairâk uzlabojusies. Pietiekami daudz gadu ir pagâjis, bet nekas daudz un uz labo pusi nav mainîjies. Par savu atalgojumu es nesûdzos, bet kopumâ uzskatu, ka medicînas mâsâm ilgi vçl netiks maksâts viòu darbam adekvâts atalgojums. Svarîgi rîkoties pçc iespçjas âtrâk, lai jaunie mediíi nebrauc projâm uz ârzemçm. Ïoti daudz kas ir atkarîgs no iestâdes vadîtâja: prakse liecina, ka samaksa daþâdâs ârstniecîbas iestâdçs ir atðíirîga, îpaði valsts un privâtajâs.

Helçna Bodniece, medmâsa:

– Uzskatu, ka pçc desmit gadiem mâsu Rîgâ vairs nebûs, varbût pat âtrâk. Ja bûtu labs atalgojums, mâsas strâdâtu. Stacionâros pârsvarâ strâdâ tikai vecâs, pirmspensijas vecuma mâsas. Jaunâs atnâk un tûlît aiziet - no medicînas prom pavisam, brauc uz ârzemçm, salonos par masierçm strâdâ. Visi labi saprot, ka bez mâsâm nevarçtu strâdât, bet kaut kâ ðis darbs jau gadiem netiek pienâcîgi novçrtçts.

Nataïja, medmâsa:

– Mâsu darbs ir nenovçrtçts. Algas ir pârâk zemas - strâdâju ðo darbu tâpçc, ka man tas patîk, kolektîvs arî labs, 21 gadu esmu ðajâ profesijâ nostrâdâjusi, tâpçc arî negribas to mainît, pierasts. Dzîvojam, strâdâjam un ceram, ka bûs labâk.

Sen bija laiks visâm notîties un tad lai vadîba domâ. A ðîs tik strâdâ, strâdâ... Par ko lai maksâ vairâk, ja ir kas strâdâ?

muusu valdiiba nedariis NEKO jo driiz sabrauks neegjeru medmaasas un pakistaanieshu,kjiinieshu kas straadaas un neveers muti valjaa :)

autors, nu tieði tâ, un mûsçjâs tâdâ paða veidâ kâ nçìeri pie mums, tâ viòas uz îriju. Tas tâds /dots devçjasm atdodas tikai no citas puses/ sanâk.

Nekad nesapratîðu mûsu vadoòu cerîbas uz pakistâòu un íînieðu darbaspçku. Kâda hrena pçc viòiem bûtu jâbrauc te, ja var braukt uz UK un Îriju?
Tam jâbût advancçtam íînietim, lai par mâsas algu te dzîvokli, kaut istabu, noîrçtu un izdzîvotu.

Íînieði varot izdzîvot no 10 rîsu graudiòiem dienâ...Tâs gan nav manas domas, to teica kâds darba devçjs, kas negribçja algas paaugstinât:)

Es jau sen gaidu, kad ðos un baltkrievus sâks ievest. tak neved. Man ir pamatotas aizdomas, ka paði labi saprot, ka nekas te nesanâks ;-)

Ved...........

Baltkrievi ir jau klaat... celtnieciibaa vismaz.

Es kaut kur lasîju, ka viòiem ir jâmaksâ kaut kâda noteikta alga. Lielâka par mûsu minimâlo.

Viòiem jâmaksâ kaut kur ap Ls230 un vçl 377 vai lati ik mçnesi valstij kaut kâds nodoklis. Nelegâïi bûs un ir. Bet medmâsas?

Patieðâm domâjat, ka ðajâ valstî kâdam, izòemot paðus mediíus , interesç, ka trûkst medmâsas, reanimatologi, pediatri, ìimens ârsti.
Naivie.
Arî slimos tas neinteresç, kur nu vçl valsts ierçdòus.
Ja nu vienîgi uz tâ var nopelnît, veicot kâdu pçtîjumu, citâdi taè nevar zinât vai patieðâm trûkst un cik trûkst.