Zinâtâji, pastâstiet (bez tukðas moralizçðanas un visâdiem meliem un nosodîjumiem) par marihuânas, (precîzâk jau droðien tetrahidrokanabinola) ietekmi uz fizisko un garîgo veselîbu ilgtermiòâ!
Ietekme uz atmiòu, spriestspçju, nezinu ko vçl. Dzirdçts ir daudz kas, bet nevar saprast, kur sâkas meli un kur ir patiesîba.
Paldies!

Indijas kaòepes ir viengadîgs augs, kas sasniedz 4-6 m augstumu. Tas ir sens kultûraugs Centrâlajâ un Rietumâzijâ, Âfrikâ, Austrâlijâ, Dienvidamerikâ un Jaunzçlandç, kuru audzç sçklu un kaòepâju ðíiedru iegûðanai. Cannabis sativa ir viens no vecâkajiem kultivçtajiem augiem. Cannabis ðíiedras iegûst no auga stumbra, un tâs ir pat lîdz 10 cm diametrâ. Kaòepju ðíiedras ir garas, un tâs izmanto tauvu, virvju izgatavoðanai, kâ arî paklâju auðanâ. No sçklâm iegûst eïïu, ko lieto industrijâ. Rûpnieciskâ Cannabis sativa izmantoðana tiek plânota kâ treðâs pasaules valstu, kurâs tâ aug, iespçja ekonomikas attîstîbai. Piemçram, Tasmânijâ ir ieceres audzçt Cannabis sativa papîra raþoðanai. Kaut arî papîra raþoðanai derîgâ kaòepju ðíirne satur ïoti maz D1 tetrahidrokannabinola (D1 -THC), kas ir galvenâ narkotiskâ viela kaòepçs, tomçr ðis projekts ir sastapies ar lokâlo varas iestâþu pretestîbu. Interesanti atzîmçt, ka Cannabis sativa tika audzçta daþâdâm rûpnieciskâm vajadzîbâm jau tûkstoðiem gadu ilgi, bet tikai ap 1960-jiem sâkâs tâs ieveðana nelegâlajâ Rietumvalstu narkotiku tirgû. Tad arî sâkâs marihuânas negatîvo efektu reìistrâcija un klîniskie pçtîjumi (1.).

Cannabis ir divmâju augs, kuram vîriðíie un sieviðíie ziedi ir uz atseviðíiem augiem. Lapâm ir vienðûnas matiòi ar platu pamatu un tievu galu. Platajâ pamatâ ir kalcija karbonâta cistveida ieslçgumi. Lapâm un tieviem zariòiem ir arî dziedzermatiòi, kas sekretç gumijvielas, kuras ir bagâtas ar kannabinoîdiem. Cannabis sativa nav tikai viena ðíirne, bet gadiem ilgi kultivçjot, ir izveidotas simtiem daþâdu ðíiròu. Abu dzimumu augi producç gumijvielas, bet sieviðíie tomçr vairâk. Karstâ un sausâ klimatâ no kaòepçm iztek tik daudz gumijvielu, ka augs izskatâs pârklâts ar rasu. Gumijvielas satur grupu C 21 savienojumu, kurus sauc par kannabinoîdiem. No tiem D1 -THC ir ar halucinogçnâm îpaðîbâm. Kopumâ ir aprakstîti 60 kannabinoîdi, bet daþi no tiem ir atrasti ïoti mazâs koncentrâcijâs un nav pilnîbâ raksturoti. Tieði D1-THC dçï Indijas kaòepes interesç nelegâlo narkotiku tirgus darboòus. Ir vairâki paòçmieni kâ iegûst narkotiku jçlizejvielu. Viens no tiem ir, kad drogas savâcçjs uzvelk âdas kombinezonu un iet caur ziedoðu sieviðío Cannabis augu plantâciju. Gumijvielas pielîp pie drçbçm, un vçlâk tâs ar nazi nokasa. Otrs iegûðanas veids ir, kad nopïauj kaòepju ziedoðâs galotnes, un tâs dauza pret betona sienu. Gumijvielas un dziedzerîðu pulveris pielîp pie sienas, un to pçc tam nokasa. Savâktie dziedzermatiòi veido brûnu masu ar îpatnçju smaku. Eiropâ to sauc par haðiðu, bet Indijâ par churrus. Savâc arî paðas ziedoðâs augu galotnîtes. Tâs ir pazîstamas ASV un pie mums ar nosaukumu marihuâna, bet Indijâ tâs sauc - ganja, Ziemeïâfrikâ - kief, Dienvid un Austrumâfrikâ par dagga. D1-THC saturs drogâ ir ïoti daþâds. Tas ir atkarîgs no kaòepju ðíirnes un uzglabâðanas ilguma. Drogu uzglabâjot D1-THC pârvçrðas par kannabinolu. Labas kvalitâtes haðiðâ ir 4-10 % D1-THC, bet marihuânâ 0.1-2.7 %. Marihuânu parasti lieto cigareðu veidâ, bet haðiðu smçíçjot pîpi. Gatavo arî haðiða eïïu, kas ir ziedoðu kaòepju galotnîðu eïïas ekstrakts un satur ap 30-40 % D1-THC . Smçíçjot cilvçks uzòem ap 20 % no drogâ esoðâ D1-THC. Lietojot per os iedarbîba ir vâjâka kâ smçíçjot. Daudzâs valstîs marihuânas un haðiða lietoðana ir aizliegta. Intoksikâcijai ar marihuânu ir raksturîga laika un telpas sajûtu izmaiòa, pieaugoðs jûtîgums pret skaòâm un reizçm parâdâs halucinâcijas. Seviðíi bîstama marihuânas smçíçðana ir personâm, kam ir ðizofrçnija (2.).

Marihuânas smçíçðana ir ïoti kaitîga cilvçkam. Novçro rîkles, mutes, mçles, elpoðanas trakta un smadzeòu audzçju gados jauniem marihuânas smçíçtâjiem pat 19-38 gadu veciem. Cilvçkiem, kas smçíç tabaku un lieto daudz alkohola tâda tipa audzçji parâdâs 60 gadu vecumâ. Marihuânâ ir lielâks karcinogçna benzopirçna daudzums kâ tabakâ. Smçíçðana grûtniecîbas laikâ ir bîstama auglim. Risks jaundzimuðam bçrnam saslimt ar leikçmiju pieaug 10 reizes. Marihuâna ir toksiska visâm sugâm un izsauc augïa attîstîbas traucçjumus zivîm, putniem, grauzçjiem, truðiem, suòiem un pçrtiíiem. 1980-os gados tika publicçti dati par cilvçku jaundzimuðo mazo svaru, uzvedîbas anomâlijâm un balss izmaiòâm. 1987. Jamaikâ zinâtnieki, reìistrçjot marihuânu smçíçjoðu mâðu jaundzimuðo bçrnu raudâðanu, atklâja, ka ðiem bçrniem ir augstâka balss frekvence kâ normâliem jaundzimuðajiem. Pie tam visiem ðiem bçrniem bija mazâks galvas apkârtmçrs kâ normâliem jaundzimuðajiem (3.).

Visiem marihuânas smçíçtâjiem pasliktinâs atmiòa. Îstermiòa atmiòas pasliktinâðanâs turpinâs pat 6 nedçïas pçc marihuânas cigaretes izsmçíçðanas. Tas ir tâpçc, ka D1-THC saistâs pie receptoriem hipokampâ, smadzeòu struktûrâ, kas saòem informâciju atmiòas konsolidâcijas laikâ un kodç telpiskos un laika stimulus un atbildes uz tiem. D1-THC atmiòas pasliktinâðanas ietekmi saista ar tâ inhibçjoðo efektu arî uz acetilholîna apriti. Izmantojot pozitronu emisijas tomogrâfiju cilvçkiem noteica, ka D1-THC ietekmç arî glukozes metabolismu smadzençs uz vairâkâm stundâm. Marihuânas smçíçtâjiem nedrîkstçtu uzticçt apieties ar komplicçtâm maðînâm, lidmaðînâm, vilcieniem, vadît automaðînu, utt. Lai pierâdîtu marihuânas negatîvo ietekmi uz koncentrçðanâs spçju un uzmanîbu, eksperimentos tika izmantotas kompjûterspçles, kurâs eksperimenta dalîbniekiem vajadzçja "lidot". Tie cilvçki, kas bija lietojuði marihuânu, vçl pçc 24 stundâm nevarçja vadît datorâ lidmaðînu. Ir aprakstîts, ka 1983.g. Òûdþersijâ avarçjoðâs lidmaðînas pilotam post mortem smadzeòu analîzçs tika atrasts D1-THC, kas varçja bût avârijas cçlonis, jo pilots nevarçja nosçdinât lidmaðînu uz lidostas skrejceïa. 1987.g. vilciens lînijâ Vaðingtona Òujorka avarçja, jo vilciena vadîtâjs nereaìçja uz sarkano signâlu. Arî viòam atklâja D1-THC zîmes asinîs un orgânos. 1985.g. ASV eksperti, analizçjot 4000 satiksmes negadîjumu, secinâja, ka 12.8 % vainîgo, kas izraisîja automaðînu sadursmes, bija lietojuði marihuânu, 12.5 % alkoholu un 8.5 % - kokaînu (3.).

D1-THC metabolisms ir pçtîts jau gadiem ilgi, un astoòdesmit tâ galvenie metabolîti ir identificçti. 30 no tiem ir atrasti cilvçka organismâ. Cilvçka urînâ, plazmâ un izkârnîjumos ir atrasta D1-THC-7-karboksilskâbe kâ lielâkâ metabolîtu frakcija. D1-THC un citi kannabinoîdi metabolizçjas aknâs ar citohroma P-450 enzîmu sistçmu. D1-THC metabolizçjas ïoti lçni. Pus-eliminâcijas laiks ir aprçíinâts pçc D1-THC-7-karboksilskâbes parâdîðanâs urînâ, un tas ir 3 dienas. Izdalîðanâs no organisma notiek 10 dienas pçc marihuânas cigaretes izsmçíçðanas. D1-THC daudzums nanogramos uz g tauku ir atrasts pat 4 nedçïas pçc smçíçðanas. Ir aprçíinâts, ka paiet viens mçnesis, kamçr THC vienreizçjâ deva pilnîgi eliminçjas no organisma. D1-THC uzkrâjas aknâs, plauðâs, liesâ un tauku ðûnâs. Mazâk par 1 % D1-THC pçc smçíçðanas nonâk smadzençs un testis (1.).

Cannabis ekstraktiem ir mutagçnas îpaðîbas gan in vitro, gan in vivo testos. Ir pierâdîts, ka D1-THC traucç DNS un RNS sintçzi ðûnu kultûrâs, un in vivo eksperimentos ar grauzçjiem inhibç imûnâs reakcijas un rezistenci pret herpes simplex vîrusu.

18. gs. Cannabis lietoja kâ pretsâpju lîdzekli pie reimatisma, zobu sâpçm un citâm situâcijâm. 15 mg un 20 mg devas D1-THC orâli vçþa slimniekiem samazinâja sâpes. Arî pelçm un þurkâm "karstâs plates" testâ novçroja D1-THC pretsâpju darbîbu, injicçjot to devâs no 10 lîdz 40 mg/kg intraperitoneâli.

Anglijâ Cannabis lietoðana tika aizgûta no Indijas. Indijâ to lietoja ne tikai pret sâpçm, bet arî pret vemðanu. Izrâdîjâs, ka D1-THC ir ïoti efektîvs pretvemðanas lîdzeklis, ko lietojot kopâ ar audzçju apstaroðanas terapiju un íimioterapiju var novçrst vemðanu kâ blakus efektu ðai terapijai. Jau 1970-os slimnieki pçc pretvçþa íimioterâpijas stâstîja, ka marihuânas smçíçðana pirms íîmioterâpijas atvieglo viòu stâvokli, jo tad viòiem neesot vemðanas un nelabas dûðas. Klîniskie pçtîjumi liecinâja, ka D1-THC labâk iedarbojas uz jauniem pacientiem kâ gados vecâkiem, bet katrâ ziòâ efekts bija statistiski ticams. D1-THC deva per os ir 15 mg, un daþiem pacientiem tâ izsauc miegainîbu un sedâciju. 1986.g. ASV atïâva lietot medicînâ D1-THC preparâtu dronabinolu (komerciâlais nosaukums ir marinols), lai novçrstu pretvçþa lîdzekïu komplikâcijas vçþa slimniekiem un arî vemðanu AIDS slimniekiem. Sintçtiskais kannabinoîds nabilone ASV un Ðveicç ir pazîstams kâ pretvemðanas un pret nelabu dûðu efektîvs lîdzeklis.

Cannabis smçíçðana pavâjina íermeòa spçju uzturçt temperatûras homeostâzi, un marihuânas smçíçtâji bieþi þçlojas par aukstâm ekstremitâtçm. Eksperimentos gan tieðu statistiski ticamu temperatûru pazeminoðu efektu D1-THC uzrâdîja tikai devâ 300 mikrogrami/kg.

D1-THC, tâ sintçtisko analogu un Cannabis gumijvielu pretkrampju darbîba tika pârbaudîta kombinâcijâs ar pretepilepsijas lîdzekïiem, un tika pierâdîts, ka kanabinoîdiem ir antikonvulsantu îpaðîbas. Ðo darbîbu skaidro ar kannabinoîdu ietekmi uz smadzeòu monoamînu un gamma-aminosviestskâbes mediçtajiem procesiem.

Orâlâ kannabinoîdu lietoðana mazâs devâs izsauc nomierinoðu efektu pretçji tam, ka lielâkas devas uzrâda psihostimulçjoðu iedarbîbu. 10 mg D1-THC cilvçkiem izsauca nemieru, uzbudinâjumu, paniku, bet dzîvnieku eksperimentos iegûtie dati bija pretrunîgi. Tika reìistrçta kannabinoîdu gan nomierinoða, gan uzbudinoða iedarbîba, tâpçc nevar pilnîgi droði noteikt devu - efekta sakarîbu.

Hipotenzîva iedarbîba un tahikardija arî ir reìistrçtas kâ marihuânas lietoðanas sekas cilvçkiem. Tomçr ir citas íîmisko vielu klases, kas ir perspektîvâkas ðâda iedarbîbas tipa jaunu zâïu vielu radîðanai, tâpçc kannabinoîdi ðajâ aspektâ netiek vçrtçti kâ vçrtîgas kandidâtvielas jaunu D1-THC analogu radîðanai.

1971. g. atklâja, ka D1-THC varçtu bût ârstniecisks lîdzeklis pret glaukomu. Tas darbojas ilgâk par pazîstamajiem antiglaukomas lîdzekïiem (pilokarpîns), bet citu blakus efektu dçï D1-THC netika atzîts kâ ârstçðanas lîdzeklis, un turpinâs tâ sintçtisko analogu meklçjumi. Ðo D1-THC iedarbîbu 1971.g. atklâja pilnîgi nejauði. Tika atrasts, ka marihuânas smçíçtâjiem jau pçc 30-40 min ir samazinâts acu intraokulârais spiediens. Tomçr ðis efekts tika novçrots tikai tad, ja marihuânu smçíçja pirmo reizi. Hroniskiem lietotâjiem tâda efekta nebija.

D1-THC izraisa bronhodilatâciju, tâpçc tika pçtîta iespçja ar D1-THC ârstçt bronhiâlo astmu. Tomçr pçtot rûpîgi sagatavotâ eksperimentâ ar dubulto placebo metodi, tikai trijiem no pieciem pacientiem novçroja brohodilatçjoðu ietekmi. Lîdz ar to D1-THC lietoðanai pie bronhiâlâs astmas trûkst statistiski pârliecinoða pamatojuma.

1988. gadâ atklâja kannabinoîdu receptoru smadzençs, un pçc 2 gadiem ðo receptoru klonçja. Smadzeòu kannabinoîdu receptoru CB1 klonçja 1990. g., un tas bija tik liels zinâtnisks atklâjums, ka par to rakstîja þurnâlâ Nature (4.). Ðis receptors pieder ar Gi-proteînu saistîto 7 transmembrânu fragmentu receptoru klasei, un tâ stimulâcija inhibç cAMP produkciju un N-tipa kalcija kanâlu atvçrðanos. CB1 ir atrasts gandrîz visâs smadzeòu struktûrâs, bet augstâkâ koncentrâcija ir substantia nigra, pars reticulata, globus pallidus, hippocampus un cerebellum.1992. g. atrada arî endogçno ligandu, kas saistâs pie ðî receptora. To nosauca par anandamînu (5.). Anandamînu izolçja no cûku smadzençm. Íîmiski tas ir arahidonskâbes etanolamîds. Anandamînu nosauca pçc Sanskrita vârda "svçtlaime". Kaut arî íîmiski anandamîns un D1-THC ïoti atðíiras, farmakoloìiskâ ziòâ tie ir ïoti lîdzîgi. Anandamîna struktûru noteica ar masspektrometriju un kodolmagnçtiskâs rezonanses spektroskopiju, un pierâdîja, ka íîmiskâ formula ir pareiza ar sintçzi un atkârtotiem farmakoloìiskiem pçtîjumiem salîdzinâjumâ ar izolçto materiâlu. Rezultâti bija identiski. Ðodien pazîst vairâkus endogçnos ligandus, kas tika izdalîti no cûku smadzençm, bet viela ar kodu SR-141716A ir pirmais selektîvais sintçtiskais smadzeòu kannabinoîda receptora antagonists, kuru izmanto receptora fizioloìisko funkciju noskaidroðanâ zinâtniski pçtnieciskajâs laboratorijâs, bet ne medicînâ. Eksperimentos ar dzîvniekiem ir pierâdîts, ka anandamîns uzrâda pretsâpju darbîbu , samazina kustîbu aktivitâti pelçm un pat izraisa katalepsiju.

Vçlâkos gados tika atklâti kannabinoîdu receptors arî perifçrijâ - testis (6.) un imûnajâ sistçmâ. To nosauca par CB2. CB2 tika atrasts uz liesas makrofâgu/monocîtu populâcijas. Arî ðis receptors ir klonçts, un tam ir 44 % lîdzîba ar smadzeòu receptoru (7.). Perifçrais kannabinoîdu receptors ir iesaistîts imunosupresîvajâs un pretiekaisuma reakcijâs un domâjams, ka tâ stimulâcija nav saistîta ar halucinogçno kannabinoîdu efektu. Kannabinoîdu receptori pieder pie ar G-proteînu saistîto receptoru ìimenei. Kâ radioligandus ðo receptoru pçtîjumos izmanto sintçtiskos ligandus CP-55940 un Win-55212-2. Perifçrajam kannabinoîdu receptoram endogçnais ligands nav zinâms. Tas varçtu bût tas pats anandamîns, kas arî saistâs pie ðî receptora, bet ar 30 reizes zemâku afinitâti, tâpçc zinâtnieki domâ, ka tomçr ir cits endogçnais ligands ar labâku afinitâti. Kannabinoîdiem ir pierâdîtas antipirçtiskas un pretiekaisuma îpaðîbas. Piemçram, pretiekaisuma testâ D1-THC orâla ievadîðana samazinâja þurkâm karragçna izsaukto pçdas piepampumu, un efekts bija 20 reizes spçcîgâks par aspirînu un divreiz par hidrokortizonu. Perifçrâ kannabinoîdu darbîba ir kompleksa, un iespçjams tâ ir izskaidrojama ar kannabinoîdu ietekmi uz vairâku ar ðûnu membrânu asociçto enzîmu aktivitâti.

Cannabis medicîniskâ lietoðana bija aprakstîta Íînâ jau pirms 2000 gadiem. No tâ laika augs ir gan lietots medicînâ, gan aizliegts (8.). Tomçr tâ pçtîjumi nav pârtraukti. Tieði otrâdi tie ir aktualizçjuðies sakarâ ar narkotiku lietotâju skaita pieaugumu.

1854.g. ASV aprakstîja summârâs kannabinoîdu îpaðîbas kâ unikâlas., jo, neskatoties uz to, ka augam ir spçcîgas narkotiskas , toksiskas un halucinogçnas îpaðîbas, tas ir ticis gadsimtiem ilgi lietots medicînâ visâs valstîs, kurâs kaòepes kultivç. Eiropâ 1842.g. Îrijâ Cannabis lietoja íirurìijâ kâ pretsâpju lîdzekli, bet 1932.g. Cannabis izòçma no Britu farmakopejas un 1942.g. arî no ASV farmakopejas. 1950.g. Merck Index astotajâ izdevumâ arî vairs nebija Cannabis apraksta. Indijas farmakopejâ Cannabis bija atïauts lietot medicînâ lîdz 1966.g.


Literatûra
1. Samuelsson G. Drugs of natural origin. 1999. Swedish Pharmaceutical Press, Stockholm, Sweden.

2. Iversen L.L. Medical uses of marijuana? Nature, 1993;365; 12-13.

3. Nahas G., Latour C. The human toxicity of marijuana. Med. J. Australia, 1992; 156; 495-497.

4. Matsuda L.A., Stephen J.L., Michael J., Young C., Bonner T.I. Structure of a cannabinoid receptor and functional expression of the cloned cDNA. Nature; 1990; 346; 561-564.

5. Kulkarni S.K., Ninan I., George B. Anandamide: an endogenous cannabinoid. Drugs of Today, 1996;32; 275-285.

6. Gerard C.M., Mollereau C., Vassart G., Parmenterier M. Molecular cloning of a human cannabinoid receptor which is also expressed in testis. Biochem J., 1991; 279;129-134.

7. Munro K.L, Muna S.K. Molecular characterization of peripheral receptor for cannabinoids. Nature, 1993; 365; 61-65.

8. Formukong E.A., Evans A.T., Evans F. J. The medicinal uses of cannabis and its constituents. Phytotherapy, 1989;3; 219-231.

http://66.249.93.104/search?q=cache:DpA77nZAc4oJ:www.narcomania.lv/print.php%3Fid%3D14+Cannabis+sativa&hl=lv

Ok, paldies!

Vienmer ludzu.

Ne biezi sanak dzirdet pat pateicibu..... ((((( exx