Mums ir liela bçda - mana vîra mâte nu jau vairâkus gadus lieto alkoholu. Esam mçìinâjuði gan runât, gan ignorçt, gan òemt nost, bet nekas nelîdz.
Problçma saasinâjâs, kad ar vîru pârbraucâm dzîvot citur. Tagad ir tâ, ka viòa dzer nepârtraukti, atrodas reibumâ darba vietâ.
îsâk sakot esam nobrieduði viòu vienkârði aizvest uz kâdu klîniku, jo paði vairs galâ netiekam.
Lîdz ar to lûdzu kâdu ieteikumu, kur ðâdus cilvçkus òem pretî (kur nav tikai kodçðana, bet ir arî psihologa un narkologa palîdzîba un normâlas atpûtas iespçjas). Runa varçtu bût par kâdu privâtu vai valsts klîniku, sanatoriju, rehabilitâcijas centru. Nauda mums nav problçma, tikai ðíiet, ka ðâdam kursam vajadzçtu bût ne uz 2-3 dienâm. Un kur ir normâla attieksme pret cilvçkiem ar ðâdâm problçmâm.
Straupç ir pârpildîts un gluþi koridorî likt gulçt viòu negribam - tâ jau psiholoìiski smagi ir sievietei gados nonâkt tâdâ vietâ, un kur nu vçl koridorî gulçt.
Hospitâïu iela esot briesmîga.
Kas ir vçl?

Vienkârði aizvest nesanâks. Piespiedu ârstçðana atcelta, ðíiet, lîdz ar komunismu.

,,, gribu redzçt, kâ Tu filozofçsi, kad tâ bûs Tava mâte ...

Es nefilozofçju. Es daru zinâmu kâda ir sistçma.
Simtiem reiþu (nepârspîlçjot) esmu vedusi pacientus uz mûsu pilsçtas narkoloìisko slimnîcu (pçc radinieku lûguma, ne paðu vçlmes). Pirmais jautâjums pacientam ir- ârstçties gribam? Nç? Brîvs, ej mâjâs. Pie mums nu ir cilvçktiesîbas. Arî dzert, ja tâ gribâs.

Pret paðas gribu tieðâm nesanâks - tagad visur prasa pacienta paða piekriðanu. Mçìiniet ar viòu sarunât. Labas esot Minesotas programmas, bet tas laikam viss ir zem valsts narkoloìijas centra - tur gan nevienam neieteiktu - ir dzirdçts, ka attieksme pret cilvçkiem kâ padomju laikâ. Labas atsauksmes dzidçtas arî par klîniku "Detox" - Rîgâ, Puðkina prospektâ (tur gan nevienu uz vietas netur, bet piedâvâ labas zâles, vitamînus, citu speciâlistu, piem., psihologa konsultâcijas, nosaka katram individuâlu ârstçðanâs programmu utt.) Par cenâm gan nezinu. Piezvaniet, painteresçjieties!

To: , , ,
Protams, Tu dari zinâmu sistçmu, bet sistçma, jâatzîst, ir visai drazaina! Reizçm gaidot, kamçr alkoholiíis pats atzîs, ka ir slims, âtrâk iznâk sagaidît viòa nâvi vai citas problçmas. Tâ ir slimîba, kas turklât bieþi vien apdraud ne vien paðu dzçrâju, bet arî viòa lîdzcilvçkus. Nevar mierîgi noskatîties, kâ tuvs cilvçks dzer! Tas nav iespçjams! Tad jau var mierîgi skatîties arî kâ kâds liek sev cilpu kaklâ vai pistoli pie deniòiem. Tâ pati paðnâvîba, tikai lçnâk...

Nav tas tik viegli, jo lielâlâkâ problçma alkoholismâ ir savas slimîbas noliegums. Paðlaik problçma ir Tev, jo Tava radiniece dzer un traucç Tev dzîvot. Viòai, viòas dzerðana netraucç.
Apbçdinâðu Tevi, jo vçl nav izgudrotas zâles, kas ârstçtu atkarîbu. Tas gan nenozîmç ka nevarçtu nekâ darît lietas labâ. Straupç nav ârstçðana, tur ir detoksikâcija, atindçðana vai nodzertâ fiziskâ stâvokïa uzlaboðana un ja ir vçlçðanâs un naudiòa, tad vçl var dabût ko no baiïu terapijas. Protams ja vçlies cilvçkam palîdzçt vispirms viòð jâdabû skaidrâ, jo neviens nevar strâdât ar cilvçku, kas nekontrolç savu rîcîbu. Vari mçìinât ielikt kâdâ no Minesotas programmâm, tas palîdzçs tavai radiniecei sâkt saprast un apzinâties viòas problçmu. Galvenais noteikums, lai viòa vismaz piekrît tam, ka viòu ieliek tâdâ programmâ. Latvijâ nav jâmaksâ liela nauda par atkarîbu ârstçðanu, tas viss ir valsts apmaksâts un jâmaksâ tikai pacienta iemaksa, 1Ls dienâ. Izlasi 2005\10 Psiholoìijas pasaulç rakstus par atkarîbâm un ârstçðanas iespçjâm, var lasît internetâ. Tad dabûsi profesionâïu atbildes uz visiem jautâjumiem, jo es jau neesmu dakteris, tikai pats visam tam gâjis cauri

Nevienam nevar ar varu aizliegt dzert.
Un kâ jau teica Laimîgais- tâ ir lîdzcilveku, ne paða dzçrâja problçma. Lîdzcilvçku problçma ir lîdzatkarîga, no kuras viòiem arî ir jâarstçjas. Varbût tas arî atkarîgo pamudinâtu to darît. Nekâ citâdi. Nav iemesla tai mâtei pârstât dzert, kamçr ap viòu èubinâs, òemâs, auklçjas. Jâ, ja tas skartu kâdu manu tuvo visticamâk tâpat èubinâtos un òemtos, bet tas nav konstruktîvi.

Kâda lîdzatkarîba!? Par tuvu cilvçku vienkârði uztraucas! Tad jau mîlestîba arî ir lîdzatkarîba! Labâ laikmetâ dzîvojam... visu tik vienkârði ar terminiem skaidrojam! Viòiem tai mâtei uzspïaut vajadzçtu, vai?

viòa ir piekritusi ârstçties.
jautâjums ir paðlaik uz kurieni vest, lai uz visu mûþu neatòemtu vçlmi ko tâdu darît (es domâju ârstçðanos).

kâda normâla sanatorija laikam jau arî nav, kur varçtu pie reizes arî uzlabot viòas emocionâlo un vispârçjo veselîbas stâvokli?

tad jau, ja man bûtu radinieks ar ðizofrçniju un es satrauktos, es bûtu lîdzðizofrçniíe? :)
jebkurð protams, kam tuvam cilvçkam ir kâda slimîba, ir lîdzslims, jo pârdzîvo!
mçs tieðâm esam izmçìinâjuðies visâdas metodes, bet mûsu paðu spçkos nav cilvçku izârstçt. Tur ir vajadzîgs narkologs+psihologs+nonâkðana citâ vidç. manuprât. protams, arî atbalsts no lîdzcilvçku puses, jo rados un draugos viòai un arî mums ðâdas problçmas nav.
un dzer viòa pa kluso. un protams, noliedz, ka ir dzçrusi.
protams, ka ir smagi to visu skatîties un paðlaik tieðâm ir aizgâjis par traku.

Aelita Vagale, psihoterapeite

LÎDZATKARÎBA

“Reiz maza meitenîte gribçja iemâcîties iet. Vienîgais ðíçrslis bija tas, ka viòas mamma negribçja, ka viòa pakrît. Katru reizi, kad viòa bija tuvu kriðanai, piesteidzâs klât mamma un viòu pabalstîja.
Viòai bija grûti iemâcîties iet, jo viòa nevarçja pakrist un meitene bija par mazu, lai varçtu to pateikt mammai. Viòas mamma domâja, ka viòa rûpçjas par meitu, kaut gan patiesîbâ viòa traucçja savam bçrnam rûpçties paðam par sevi.
Pieïaut savas meitas pakriðanu nozîmçtu izrâdît viòai uzticçðanos, ka viòa var piecelties pati. Dodot iespçju pakrist un atkal piecelties viòa saprastu, ka nav nemaz tik vârga, ka viòa pati var iemâcîties iet, kaut arî daþreiz tas sagâdâ sâpes.
Daþreiz mçs visi esam kâ ðî mamma, mçs sargâjam viens otru un cenðamies pasargât no svarîgâm dzîves pamâcîbâm. Nav jâpieïauj, ka kâds tiek nopietni ievainots, bet ir jâïauj mâcîties augt, katram savâ veidâ.” /Sûzana Klarke/

KO ES IEMÂCÎÐOS NO IKDIENAS MAZIEM KRITIENIEM?

Jûs droði vien atceraties to laiku, kad jûsu bçrns mâcîjâs staigât- cik tas bija satraucoði un reizç arî brîniðíîgi- redzçt kâ jûsu mazais bçrns mâcâs bût patstâvîgs. Cik ïoti viòð cenðas un cik liela ir jûsu vçlçðanâs palîdzçt. Droði vien atceraties arî to, kâ jûs jutâties, kad bçrns bija tikko piedzimis. Liela atbildîbas sajûta un rûpes, jo neviens cits nevarçja par viòu parûpçties tik labi kâ jûs.
Kad ìimenç piedzimst bçrns, vecâkiem nâkas piemçroties jaunajam dzîves veidam un jaunai lomai (seviðíi, ja tas ir pirmais bçrns). Cilvçki, kas lîdz tam ir bijuði tikai vîrs un sieva, kïûst arî par mâti un tçvu. Nâkas pârkârtot savu laiku un piemçroties bçrna vajadzîbâm. Savâ ziòâ bçrns ir ïoti atkarîgs no vecâkiem un vecâki ir atkarîgi no bçrna vajadzîbâm. Bçrnam pieaugot un kïûstot patstâvîgâkam, vecâki vienmçr pârdzîvo lîdzi ar viòu visus dzîves notikumus- gan veiksmes, gan neveiksmes. Veselîgâs attiecîbâs bçrns saglabâ ar vecâkiem ðo emocionâlo saikni un pieaugot kïûst arvien droðâks un patstâvîgâks, savukârt vecâki var vairâk laika veltît arî sev un savâm vajadzîbâm. Taèu ne vienmçr viss notiek bez ðíçrðïiem.

JEBKURAS IZMAIÒAS- GAN POZITÎVAS, GAN NEGATÎVAS, ÌIMENÇ MÇDZ IZRAISÎT STRESU

Piemçram- tâds priecîgs notikums kâ bçrna doðanâs pirmo reizi uz skolu. Reizç ar prieku tas rada arî baþas par to, kâ ìimene un bçrns tiks ar to galâ. Ja uz ìimeni skatâs kâ uz sistçmu, kurâ katrai tâs daïai ir noteikta loma un funkcijas, var teikt, ka pârmaiòas un stress ðo sistçmu ‘saðûpo’. Pçc kâda laika tâ stabilizçjas. Ir situâcijas, kurâs ìimene ðo lîdzsvaru tik viegli nevar atgût, vai arî atjauno savu funkcionçðanu jau citâ veidâ- piemçrojoties notikuðajâm izmaiòâm.
Ìimene, kurâ kâds slimo, piemçram, ar gripu, uz kâdu laiku ir spiesta piemçroties slimnieka vajadzîbâm- aprûpçt viòu, meklçt ârstu, zâles, neaicinât mâjâs ciemiòus vai citâdi ierobeþot savas vajadzîbas. Taèu tâ ir pârejoða situâcija. Grûtâk ir, ja ìimenç ir kâds ilgstoði slims cilvçks. Varbût, ka bçrniem nav atïauts skaïi spçlçties vai skraidît, lai netraucçtu slimnieku un savâ ziòâ viòiem tiek liegtas iespçjas darît to, ko gribçtos paðiem. Arî ìimene, kurâ ir tikai viens no vecâkiem, (vecâki ðíîruðies) vai arî kâds no vecâkiem ir pârmçru aizòemts darbâ, reaìç uz ðo situâciju. Ðâdâ ìimenç ir lielâks risks veidoties neveselîgâm attiecîbâm. To sauc par ìimenes disfunkciju. Disfunkcionâlâ ìimenç var rasties situâcija, kad kâda ìimenes locekïa problçmu dçï citi kïûst lîdzatkarîgi.
Ìimene, kurâ kâdam tâs loceklim ir atkarîba (no narkotikâm, alkohola, azartspçlçm, datora, interneta),arî ir disfunkcionâla, jo nevar uzturçt veselîgas attiecîbas. Tâtad ìimenes locekïi reaìç uz ðo atkarîbu un kïûst lîdzatkarîgi.

KAS TAD IR LÎDZATKARÎBA? KÂDÇÏ SVARÎGI ZINÂT PAR ÐO PROCESU?

Lîdzatkarîbai ir vairâkas definîcijas. Daþi autori to sauc par slimîbu, citi- par normâlu reakciju uz nenormâlu situâciju.
Par lîdzatkarîbu pirmo reizi sâka runât ASV apmçram pirms 50 gadiem, kad atveseïojoðos alkoholiíu tuvinieki izjuta tuvinieka slimîbas sekas pat ilgu laiku alkoholiíim esot skaidrâ. Viòi nevarçja vien beigt satraukties un baidîties par to, vai nesekos nâkamâ dzerðanas reize. Viòi turpinâja kontrolçt, uzòemties atbildîbu. Beidzot saprata, ka nepiecieðams meklçt palîdzîbu arî sev, jo tuvinieka problçma bija atstâjusi iespaidu uz viòu emocionâlo stâvokli. Ne vienmçr lîdzatkarîba ir saistîta ar tuva cilvçka íîmisko atkarîbu (alkohola, narkotiku lietoðanu).
Par lîdzatkarîbu var runât tad, kad divi pieauguði cilvçki dzîvo cieðâ emocionâlâ tuvîbâ un viens no viòiem uzvedas destruktîvi, bet otrs piemçrojas ðai destrukcijai- pie tam, tâdâ veidâ, ka nostiprina sev neçrto situâciju.
Lai bûtu vieglâk to izprast, minçðu kâdu piemçru.
Kâdâ ìimenç, kurâ vîram ir problçmas ar alkoholu, sieva vienmçr cenðas novâkt viòa atstâtâs pudeles, izmazgât dzçrumâ notraipîtâs drçbes un daþreiz arî neierodas darbâ, aizbildinoties ar saaukstçðanâs slimîbu, kaut gan patiesîbâ vîram ir paìiras un viòai neliekas droði atstât viòu mâjâs vienu. Sievai nâkas izdomât arvien jaunus aizbildinâjumus un viòa jûtas arvien sliktâk. Kïûstot nervoza, viòa paceï balsi uz bçrnu un jûtas par to vainîga. Arî bçrns nejûtas droði. Tomçr vîrs, zinot, ka sieva visu nokârtos, turpina uzvesties tâpat. Izveidojas apburtais loks un tas turpinâsies tik ilgi, kamçr kâds no ìimenes nesâks mainîties.
Lîdzatkarîba ir piemçroðanâs veids divu pieauguðu cilvçku attiecîbâs, kurð vismaz vienai pusei kaitç un vienlaicîgi ir iemesls tam, ka visas darbîbas, kas vçrstas, lai uzlabotu situâciju, vçl vairâk to pasliktina un padara neiespçjamu izkïûðanu no tâs, kâ arî radikâlas izmaiòas uz labo pusi.
Piemçram- vîram ïoti patîk apmeklçt koncertus (vai braukt makðíerçt). Brîvajos vakaros vai brîvdienâs viòð to labprât darîtu kopâ ar sievu, bet sieva vienmçr aizbildinâs ar mâjas darbiem. Kad vîrs brauc viens, sieva ir neapmierinâta, kad paliek mâjâs- vîrs nevis palîdz sievai, bet gan ‘sçrfo’ internetâ, par ko sieva ir neapmierinâta, vai arî- strâdâ brîvdienâs. Ðie cilvçki ir savstarpçji lîdzatkarîgi, ðâdas attiecîbas ìimenç nelabvçlîgi ietekmç gan vecâkus, gan arî bçrnus.
Ðâdi lîdzatkarîba pastâv starp diviem pieauguðiem cilvçkiem. Tomçr nevar noliegt, ka ðajâ situâcijâ nâkas ciest arî bçrniem.
To ir svarîgi pieminçt tâdçï, ka bieþi vien bçrni, nespçjot izturçt emocionâlu spriedzi ìimenç, meklç iespçjas kâ no tâs atbrîvoties ar atkarîbu izraisoðu vielu palîdzîbu vai arî sâk izmainît savu uzvedîbu ar mçríi ietekmçt situâciju.

NO PIEAUGUÐO LÎDZATKARÎBAS VAR IZAUGT BÇRNA ATKARÎBA!

Mazliet citâdi par lîdzatkarîbu nâkas runât, ja atkarîgais ir bçrns, bet piemçrojas vecâki. Ïoti nozîmîgs ir arî bçrna vecums. Iepriekð minçtais attiecas vairâk uz pieauguðajiem. Tâlâk apskatîsim, kas notiek ìimenç, kurâ ir pusaudzis, kurð kaut vai tikai eksperimentç ar kâdu vielu lietoðanu.

PUSAUDZIS, KURÐ TIKAI EKSPERIMENTÇ AR VIELU LIETOÐANU

Eksperimentçðana ar kâdu vielu lietoðanu, smçíçðana, pârlieka aizrauðanâs ar datoru vai vienkârði slikta uzvedîba nekad nerodas tukðâ vietâ. Tikpat skaidrs ir, ka vecâki savam bçrnam vçl tikai labu un cenðas audzinât ar vislabâkajiem nodomiem. Tomçr ïoti liela nozîme ir paðu vecâku piemçram. Tas attiecas gan uz atkarîbu izraisoðu vielu lietoðanu, gan spçju risinât problçmas, attiecîbâm, emocijâm.
Apmçram lîdz 3 gadu vecumam bçrns mâcâs izpaust jûtas un arî to, kâ rîkoties noteiktâs situâcijâs, atdarinot vecâkus. Bçrns novçro- kâ vecâki uzvedas, kad ir priecîgi, kâ- kad noskumuði vai dusmîgi. Piemçram, kad mamma raud, viòa iet vannas istabâ, un bçrns var izdarît secinâjumu, ka raudât un parâdît citiem savas skumjas nu gan ir slikti. Viòð sâk apspiest sevî ðîs “negatîvâs “un “nepieòemamâs “jûtas. Lîdzîgi ir ar dusmâm- kad bçrns skaïi izpauþ savu neapmierinâtîbu, vecâki viòu apsauc, tomçr neparâda, ko tad darît ar dusmâm. Tomçr dzîvç, kad viòð jûtas slikti, viòð îsti nezin, kâ no tâm atbrîvoties un tad meklç veidus- arî neveselîgos- ar, piemçram alkohola palîdzîbu.
Ne visi zina, ka mçs piedzimstam, spçjot izjust 4 pamatjûtas- prieku, bçdas, dusmas un bailes. Dzîves laikâ mçs iemâcamies izjust kaunu un vainas sajûtu. Bieþi vien ðîs pçdçjâs divas jûtas pastiprina vecâku audzinâðana.
Vai atceraties pirmo reizi, kad pamanîjât, ka jûsu bçrnam gadîjies kaut ko saplçst vai pazaudçt? Varbût tâ bija kâda saplçsta vai sabojâta lieta, varbût kâda pazaudçta manta. Vai jûs sabârât bçrnu par to (un pamanîjât ka nâkamreiz viòð cenðas neko nestâstît vai arî samelo)? Lîdzîgos gadîjumos ir ïoti viegli pazaudçt bçrna uzticçðanos. Bûtu ïoti svarîgi pârrunât, ko bçrns domâ un jût par ðo gadîjumu un palîdzçt rast izeju. Prasme izrunât problçmas raksturo veselîgas attiecîbas Arî prasme uzklausît. Bieþi vien pastâv maldîgs uzskats, ka ‘labâ ìimenç problçmu nav’. Patiesîbâ veselîgu ìimeni raksturo spçja atzît problçmas un tâs risinât. Neveselîgâ ìimenç problçmas tiek noklusçtas un sakrâtas. Piemçram- bçrna slikta atzîme tiek paturçta noslçpumâ no tçta. Nu mâtei ar bçrnu ir kopîgs noslçpums. Tas parasti rada situâciju, kad vecâki un bçrns var sâkt savstarpçji manipulçt viens ar otru. Lîdzîgi ir tad, ja vecâkiem (mâtei un tçvam) ir pretçji viedokïi par audzinâðanu. Ar laiku bçrns iemâcâs, ko prasît katram no vecâkiem, vai arî- sev izdevîgâ gadîjumâ nostâdît vecâkus vienu pret otru.
Visi ðie faktori ietekmç bçrna rakstura veidoðanos un pusaudþa vecumâ parâdâs saasinâtâ veidâ.
Tikpat svarîga ir vecâku attieksme pret alkoholu, nikotînu, narkotikâm.
Esmu lekcijâs uzdevusi bçrniem jautâjumu- „Kuriem no jums vecâki ir teikuði, ka smçíçt ir slikti?” Parasti tâdu ir daudz. Tad uzdodu jautâjumu- „Kuriem no jums vecâki smçíç?” Izrâdâs, ka arî tâdu ir daudz. Ja vecâki stâstîs, cik kaitîgs ir alkohols, ka nevajag ar to aizrauties, bet tçtis vakarâ pçc darba pie televizora atpûtîsies, dzerot alu vai vçl vairâk- pçc strîda darbâ vakarâ noòems stresu ar viskija glâzi, diezin vai bçrns ticçs tam, ko vecâki grib pateikt par alkohola kaitîgumu. Stâstît par veselîgu dzîvesveidu, pastaigâm svaigâ gaisâ, nodarboðanos ar sportu, bet paðiem to nedarît. Kâ vienîgo lîdzekli paðsajûtas uzlaboðanai parâdît tabletes iedzerðanu galvassâpju gadîjumâ.
Jâòem vçrâ, ka vecâki pusaudzim arvien mazâk ir vienîgâs neapstrîdamâs autoritâtes, kâ tas bija agrâ bçrnîbâ. Pusaudzim svarîgâki kïûst draugi, viòu viedoklis, vçlçðanâs piederçt kâdai grupai, bût atzîtam vienaudþu vidû. Vecâku grûtais uzdevums ir ‘nosargât savas pozîcijas’, saglabât ìimenes vides un attiecîbu pievilcîbu. Saglabât uzticçðanos.
Bçrnam ir svarîgi zinât, ka vecâki ir gatavi palîdzçt viòam grûtâs situâcijâs. Tas nenozîmç palîdzçt viòam izvairîties no atbildîbas par kâdas rîcîbas sekâm, bet gan palîdzçt atrast risinâjumu. Kâdâ grâmatâ vecâkiem tika ieteikts pârrunât ar bçrniem, ko darît sareþìîtâs situâcijas, sakot viòiem „Ja tev kâdreiz ir ïoti slikti, piezvani man, es nerâðos un nelasîðu morâli, bet atvedîðu tevi mâjâs.” Lieki teikt, ka to var teikt tikai tad, ja vecâki tieðâm ir gatavi tâ rîkoties.
Ja ðajâ riskantajâ vecumâ pusaudzis sâk eksperimentçt ar vielâm, vai jau lietot tâs pastâvîgi, ìimenç paralçli notiek divi procesi- lietotâjam veidojas atkarîba, bet vecâki negribot iesaistâs ðajâ procesâ un kïûst lîdzatkarîgi.
Tâlâk apskatîsim ðo paralçlo procesu.
Katra krîze, arî slimîba (un atkarîba ir slimîba), ir raksturîga ar vairâkâm fâzçm.
Atkarîgs cilvçks savâ slimîbâ parasti “iziet “caur 3. fâzçm.
1.Noliegums.
2.Cîòa.
3.Rezignâcija vai pieòemðana.
Tieði tâpat notiek arî ar tuviniekiem, jo vecâkiem bçrna atkarîba ir stress un krîze.

NOLIEGUMA FÂZÇ bçrns parasti neatzîst savas problçmas, noliedz, ka viòa mçìinâjumi smçíçt, iedzert, mçìinât kâdas, vielas bûtu kas nopietns. Vecâkiem, savukârt, negribas atzît, ka notiek kaut kas nopietns, jo zinâmâ mçrâ tas nozîmç atzît problçmas, kas tûlît jârisina. Liekas izdevîgâk nogaidît- varbût viss atrisinâsies pats no sevis.

CÎNAS FÂZÇ bçrns, jau sâkot apzinâties savas lietoðanas nopietnîbu (jo, varbût pietrûkst naudas, grûtâk noslçpt), mçìina to ierobeþot, kontrolçt (stiprâ alkohola vietâ dzert alu; mçìina lietot retâk, bet iznâk vairâk vienâ reizç). Ðajâ fâzç vecâki, jau nespçjot nereaìçt uz lietoðanas sekâm, stingri vçrðas pret bçrnu, sâkot viòu kontrolçt- nelaiþ pie draugiem, ieslçdz istabâ, kas, protams izraisa bçrna protestu un ìimenç sâkas cîòa. Ðajâ cîòâ parasti uzvarçtâju nav, jo neviens neko nedara ar atkarîbu, bet gan ar tâs sekâm. Atkarîba uzvar. Tâ turpina progresçt.

REZIGNÂCIJA vçrojama, ja lietotâjs, zaudçjis ticîbu saviem spçkiem, necenðas savu problçmu risinât, nemeklç palîdzîbu. Pusaudzis ðâdâ situâcijâ lietos atkarîbu izraisoðas vielas arvien vairâk, vecâki- noguruði cînîties, atstâs visu paðplûsmâ, varbût paði ieslîgs depresijâ un nemeklçs palîdzîbu arî sev.

PIEÒEMÐANA nozîmç akceptçt, ka ìimenç ir problçma, ar kuru paðu spçkiem nevar tikt galâ. Tas nozîmç meklçt palîdzîbu pie speciâlista, aktîvi rîkoties. Tas nozîmç nevis cînîties pret kaut ko, bet darboties, lai realizçtu pozitîvus mçríus.

Lai labâk saprastu, cik atkarîba un lîdzatkarîba ir cieði saistîtas, paskatîsimies ðos paralçlos procesus.

ATKARÎBA

Pieaug lietoðanas bieþums un daudzums
Slçpj lietoðanu no vecâkiem
Kauns un vainas sajûta par nespçju pârtraukt lietoðanu
Cenðas kontrolçt lietoðanu
ntereðu zudums, domâ tikai par vielu, lietoðanu
Veselîbas problçmas vielas lietoðanas dçï
Baiïu sajûta, grûtîbas pârrunât problçmu, bezspçcîbas apzinâðanâs
Domas par paðnâvîbu, pârdozçðana vai
Meklç palîdzîbu

LÎDZATKARÎBA

Pieaug pacietîba (pieïauj to, ko agrâk nepieïautu)
Slçpj lietoðanas sekas no citiem
Kauns un vainas sajûta par problçmâm ìimenç
Cenðas kontrolçt bçrnu
Zaudç draugus un savas intereses, svarîgâkais ir bçrna lietoðana vai nelietoðana
Veselîbas problçmas no ilgstoða stresa un nervozitâtes par bçrna lietoðanu
Bailes par nâkotni, grûtîbas uzsâkt mçrítiecîgu darbîbu, bezspçcîbas apzinâðanâs
Domas par paðnâvîbu, depresija vai
Meklç palîdzîbu

Salîdzinot redzams, ka tas, kas notiek ar lietotâju vielas lietoðanas dçï, ar tuviniekiem, vecâkiem notiek emocionâlo pârdzîvojumu ietekmç. Tas arî nozîmç, ka situâcijâ, kad bçrns lieto, piemçram, narkotikas, speciâlistu- narkologu, psihologu palîdzîba bûs nepiecieðama gan bçrnam, gan vecâkiem. Vecâkiem galvenokârt nepiecieðams emocionâls atbalsts, kâ arî iespçja iemâcîties jaunus uzvedîbas veidus attiecîbâs ar bçrniem, lai neveicinâtu viòu atkarîbu.
Lai apgûtu ðo jauno uzvedîbu, ir jâzina arî, no kâ izvairîties, kâdâ veidâ vecâki netieði var veicinât lietoðanas progresçðanu un pâraugðanu atkarîbâ.
Tâlâk ar piemçriem mçìinâðu ilustrçt kâ lîdzatkarîgie kïûst par ‘iespçju devçjiem’, negribot provocçjot atkarîgâ lietoðanas turpinâðanos.



1. Izvairîðanâs un aizsargâðana.

Jebkura uzvedîba, kas noslçpj vai aizkavç lietoðanu vai tâs sekas.

Piemçrs: mâte, mazgâjot veïu, atrod dçla drçbçs saòurcîtu cigareti. Viòa runâ par to ar dçlu, bet pçc viòa lûguma apsolâs neteikt neko tçvam. Kâ atalgojums par to tiek pieprasîts solîjums vairâk nesmçíçt.

Dçlam var rasties sajûta, ka viòð nesmçíç mâtes dçï, jo ðis solîjums vajadzîgs mâtei. Iespçjams, ka situâcijâ, kad mâte ar dçlu sastrîdçsies, dçlam bûs labs attaisnojums atsâkt smçíçt, jo viòð dusmosies un negribçs neko darît ‘mâtes dçï’.

Situâcija, kad vecâkiem pirmo reizi atklâjas bçrna eksperimenti ar alkoholu, cigaretçm vai narkotikâm, nav viegla. Ir dusmas, vilðanâs, bailes, neziòa- ko darît, kâ runât ar bçrnu.

Galvenais ðajâ situâcijâ ir neatstât notikumu bez ievçrîbas. Solîjumi nekâ neteikt, noklusçt vai noslçpt ir neproduktîvs veids, tas parâda bçrnam ðâdas rîcîbas iespçjamîbu un bçrns pats var sâkt slçpt savu rîcîbu.

Jâatceras, ka jebkurai bçrna rîcîbai ir kâds iemesls; ja iet runa par narkotikâm- ziòkâre, nespçja pretoties vienaudþu spiedienam, bailes atðíirties no citiem. Pat, ja tas ir viens eksperiments ar smçíçðanu, ir svarîgi mierîgi aprunâties ar bçrnu, uzzinât viòa domas par notikuðo. Savu satraukumu un negatîvâs emocijas labâk izrunât, zvanot uz uzticîbas tâlruni vai- pârrunât ar kâdu sev tuvu cilvçku, kuram uzticaties.

Tas palîdzçs reâlâk vçrtçt situâciju un rîkoties ne tikai emociju ietekmç, bet plânot darbîbu. Svarîgi, lai vecâku rîcîba bûtu vienota.



2. Kontrole.

Jebkura uzvedîba, kas tiek veikta ar nolûku pâròemt otra cilvçka vielu lietoðanas kontroli.

Piemçrs: Kârtçjo reizi, kad meita ieradusies naktî mâjâs ar novçloðanos un smarþo pçc alkohola, tçvs paziòo, ka ar rîtdienu pçcpusdienâ meita tiks ieslçgta istabâ, lai nevarçtu tikt pie draugiem un lietot alkoholu.

Nâkamajâ dienâ tçvs atklâj, ka meita izkâpusi pa logu un aizgâjusi pie draugiem tik un tâ. Parasti vecâku rîcîba, kas kaut kâdâ veidâ ierobeþo bçrnu, izraisa spîtîbu un pretdarbîbu.

Rîcîbas robeþâm jâbût izrunâtâm lîdz pusaudþa vecumam. Ja vecâki mçìinâs likt ierobeþojumus tikai pusaudþa vecumâ, viòi var sastapties ar aktîvu pretdarbîbu, jo pusaudþa vecums ir laiks, kad bçrniem ir izteikta vajadzîba bût patstâvîgiem, arî vajadzîba piederçt vienaudþu grupai.

Ja bçrns no mazotnes pierod ìimenç pârrunât savus plânus, ar laiku ârçjâ kontrole pârtop iekðçjâ. Pusaudþa vecâkiem parasti sagâdâ grûtîbas pieòemt bçrna patstâvîbu. Eksperimentçðana ar vielâm var bût arî bçrna protests pret vecâku pârmçrîgu vçlmi kontrolçt.

Sodi reaìç uz sekâm, nevis izprot cçloni. Audzinot tikai ar sodu palîdzîbu vecâku uzvedîba kïûst tikai reaktîva, nevis aktîva.



3. Pienâkumu uzòemðanâs.

Jebkura uzvedîba, kas rada iespçju atkarîgai personai nedarît sîkus mâjas darbus, neuzòemties atbildîbu par pienâkumiem ìimenç.

Piemçrs. Pusaudzis dçls lîdz vçlai naktij sçþ pie datora. Otrâ dienâ, aizbildinoties ar nogurumu viòð parasti nesakârto savu istabu. Mâte to dara viòa vietâ, pastâvîgi izsakot savu neapmierinâtîbu.

Katru reizi, kad dçls pçc diskotçkas apmeklçjuma no rîta nevar piecelties, lai dotos uz skolu, mâte vairâkas reizes viòu modina. Dçls par to dusmojas un kliedz uz mâti, viòi sastrîdas un dçls skolu nokavç.

Bçrni bieþi vien nesaista atkarîbu izraisoðu vielu lietoðanu vai sçdçðanu pie datora ar nogurumu, agresivitâti vai citâm sekâm. Viòi mçdz dzîvot ðim brîdim un daudz nedomât par to, kas bijis un kas bûs vai var bût. Ja vecâki ðîs sekas izskaidros vienkârði ar slinkumu un bçrnu râs vai uzòemsies pienâkumus viòa vietâ, ar laiku bçrnâ var izveidoties nostâja: “Ak, jûs domâjat, ka es esmu slinks un slikts, tad es arî tâds bûðu”. Galu galâ no ðâdas nostâjas ir ar savs labums- mazâk jâdara.

Vecâkiem vajadzçs noteiktîbu, laiku, pacietîbu un neatlaidîbu, lai atstâtu bçrna pienâkumus viòam.



4. Racionalizçðana un pieòemðana.

Jebkuras atkarîgas uzvedîbas (lietoðanas) izskaidroðana ar citiem iemesliem.

Piemçrs. Vecâki domâ- ja manam bçrnam bûtu labâks skolotâjs, labâki draugi, tad gan viòð neko nelietotu. Ðâda vecâku uzvedîba neveicina bçrna atbildîbu par savu rîcîbu, bet gan vaino citus.

Bieþi tomçr ir tâ, ka problçmas skolâ sâkas tieði pçc lietoðanas, bet draugus bçrns izvçlas pçc saviem kritçrijiem.

Atkarîgas uzvedîbas gadîjumâ ir svarîgi nesajaukt cçloni ar sekâm. Par to palîdzçs tikt skaidrîbâ speciâlists.

Runâjot ar bçrnu ir svarîgi minçt faktus, nevis meklçt vainîgo. Piemçram- „Ðorît tavâ istabâ uz grîdas es atradu pustukðu cigareðu paciòu.”, „Vakar es redzçju tevi kopâ ar draugiem, kuri dzçra alu”. Bçrni parasti paði cenðas izskaidrot notikuðo ar kâda cita lîdzdalîbu- tâs ir drauga cigaretes, es nedzçru, utt.

Tieði tâpçc vecâkiem ir ïoti svarîgi uzturçt kontaktus ar skolu, kâ arî zinât, ar ko bçrns satiekas, ïoti var palîdzçt kontaktu uzturçðana ar klasesbiedru un draugu vecâkiem.



5. Sadarboðanâs un lîdzdarboðanâs.

Jebkurð atbalsts un palîdzîba vielu (alkohola, tabakas, narkotiku) pirkðanâ, pârdoðanâ vai lietoðanâ.

Piemçrs. Vecâki, nespçjot cînîties ar dçla smçíçðanu, pçrk viòam dârgâkas cigaretes, lai viòð nesmçíçtu lçtâs un ‘nebojâtu veselîbu’. Vecâki piedâvâ bçrnam alkoholu mâjas viesîbâs ar vârdiem- „Labâk lai iedzer mâjâs, nevis nezinâmâ kompânijâ”.

„Labâk, lai pîpç zâli, nevis lieto heroînu!” Ðie nav izdomâti piemçri, tie ir piemçri, ko vecâki minçjuði lekcijâs.

Ðâda rîcîba veicina atkarîbu, kâ arî parâda vecâku atbalstoðo attieksmi bçrna lietoðanai. Ir daudz diskusiju par to, vai bçrnam alkohols pirmo reizi jâpagarðo mâjâs.

Domâju, ka tas saistîts ar ìimenes tradîcijâm. Kâda mâte diezgan precîzi pateica galveno domu- no vecâku puses ir jâbût paraugam, ka alkohols nav domâts, lai noreibtu, bet gan, lai baudîtu tâ garðu; ir jâbût galda kultûrai. Vienlaikus bçrnam ir jâdara zinâms, kâdçï vecâki viòam nedod alkoholu- jo viòð vçl aug, uz viòa organismu alkohols atstâs negatîvu iespaidu. Vecâki ne tikai akli kaut ko aizliedz, bet pamato savu rîcîbu. Patiesîbâ jau, neatkarîgi no bçrna vecuma, neatkarîgi no tâ ko stâsta draugi un vecâki, tikai bçrnam paðam ir izvçle- lietot vai nelietot, pamçìinât vai nemçìinât. Jo vecâki nevar bût visur blakus. Vçlâk, kad organisms ir fiziski nobriedis, kad ir izveidojies noteikts intereðu loks, lietoðanas vai nelietoðanas aktualitâte mazinâs. Bçrnam ir jâbût skaidrai vecâku attieksmei.



6. Glâbðana un veicinâðana.

Jebkura uzvedîba, kad lîdzatkarîgais aizsargâ otra intereses, pakârtojot savas vajadzîbas.

Piemçrs. Vecâki izpçrk no lombarda bçrna ieíîlâtâs lietas, noklusç par zeltlietu pazuðanu savâs mâjâs. Katru reizi viòi sola, ka vairs nepalîdzçs bçrnam izkïût no nepatikðanâm, bet neizpilda solîto.

Bieþi vien vecâki ïoti vçlu pamana lietoðanas sekas, jo bçrna garastâvokïa maiòas, nogurumu, agresiju, var izskaidrot arî ar pubertâtes vecumu. Tad, kâdu dienu, vecâki sâk pamanît naudas, vçrtslietu pazuðanu. Parasti tiek noskaidrots, kur tâs palikuðas un bçrns stingri sarâts vai sodîts. Tomçr jâatceras, ka saistîbâ ar atkarîbu naudas un vçrtslietu pazuðana ir ïoti nopietns signâls nopietnai rîcîbai. Tas nozîmç, ka bçrnam jau ir atkarîba, viòð ir gatavs zagt un slçpt, lai tikai varçtu piepildît savu vajadzîbu.

Tâdâ veidâ cieð ìimene, bet lietotâjs redz, ka vecâki palîdz un sekas nav nemaz tik briesmîgas- izeja atrodas vienmçr. Tas veicina ðâdas rîcîbas pieïauðanu nâkotnç.



PUSAUDÞA VECUMÂ NAV STINGRI NOTEIKTAS ROBEÞAS, KUR BEIDZAS ÏAUNPRÂTÎGA LIETOÐANA UN SÂKAS ATKARÎBA

Runâjot par kâdu vielu lietoðanu un atkarîbu pusaudþiem, ir grûti novilkt robeþu, kur beidzas vienkârði eksperimentçðana, sâkas ïaunprâtîga lietoðana un kur tâ ir jau atkarîbas slimîba. To precîzi var noteikt tikai speciâlists.

Tieði tâpat ir ar vecâku problçmâm attiecîbâs ar bçrniem. Svarîgi ir savlaicîgi ievçrot savas grûtîbas un meklçt jaunus uzvedîbas modeïus. Ja tas neizdodas paðu spçkiem, palîdzçt var speciâlists.

Ja ir aizdomas par bçrna vielu lietoðanu, jâgrieþas pie narkologa, kurð ieteiks nepiecieðamâs pârbaudes vai ârstçðanu.

Ja ir attiecîbu problçmas starp vecâkiem un bçrniem vai bçrnam problçmas skolâ, palîdzîba jâmeklç pie psihologa.

Jebkurâ gadîjumâ, kad ir lîdzîga rakstura problçmas, vecâkiem ir ieteicams apmeklçt vecâku atbalsta grupas.



NARKOLOGS ir speciâlists ar medicînisko izglîtîbu, ârsts; bieþi- specializçjies arî psihiatrijâ. Viòð var palîdzçt:
pçc sarunas ar bçrnu vai vecâkiem noteikt:
vai nepiecieðama pârbaude (ekspertîze) par vielu lietoðanu,
vai nepiecieðami medikamenti,
cik ilgi un kâda ârstçðana nepiecieðama,
vai nepiecieðams piesaistît citus speciâlistus (citu specialitâðu ârstus, psihologu, sociâlo darbinieku).



PSIHOLOGS ir speciâlists kurð neizraksta medikamentus, bet palîdz emocionâlâs grûtîbâs nonâkuðiem vecâkiem un bçrnam ar sarunu palîdzîbu.

Viòð var palîdzçt:
ar testu palîdzîbu noteikt bçrna rakstura iezîmes un iespçjamâs problçmas,
noteikt bçrna intelektuâlo un emocionâlo briedumu un tâ atbilstîbu vecumam,
palîdzçt atrisinât attiecîbu problçmas ìimenç,
pârrunât ar vecâkiem svarîgâkâs bçrna attîstîbas likumsakarîbas un vajadzîbas,
pilnveidot audzinâðanas stilu, saskarsmi,
uzklausît vecâkus krîzes situâcijâs.



ATBALSTA GRUPA ir cilvçku kopa, kurâ vecâki sociâlâ darbinieka, psihologa vai psihoterapeita vadîbâ pârrunâ sev svarîgus jautâjumus, notikumus, dalâs domâs un pieredzç un mçìina rast risinâjumu problçmsituâcijâs.
Svarîga atbalsta grupas funkcija ir atbalsts ‘vecâks- vecâkiem’, sajûta, ka vecâki nav vieni savâs grûtîbâs.

Nav labi cilvçkam uzspiest kâdu viedokli, kur nu vçl diagnozi. Nevienam nav patîkami, ja kâds nosauc par alkoholiíi, tâpat nav patîkami, ja nosauc par lîdzatkarîgo, jo jebkurai atkarîbai pamatâ ir savas slimîbas noliegums. Ja es gribu cilvçku aizvainot, es viòu nosaucu par alkoholiíi, ja es gribu palîdzçt es dalos savâ pieredzç, izstâstot savu garo ceïu, pastâstot par grûtîbâm sâkot dzîvi skaidrâ, pastâstot ko vairâk par savu slimîbu. Parasti sarunas biedrs saka, ka ar viòu gan nav tik traki, bet es jau nevaru zinât kâ ir ar viòu, tas jâzina viòam, es zinu kâ ir ar manîm un ja viòð sâk saskatît kâdu lîdzîbu ar sevi, tad tas ir skats pareizajâ virzienâ. Tas nav âtrs process, ir cilvçki kas vairâkus gadus nedzer, bet savu dzçrâja domâðanu nemaz nevçlas mainît un tâdiem nedzçrâjiem dzîve pârvçrðas par bçdu ieleju. Nepareizi kâdreiz es domâju, ka esmu baigi forðais dþeks, tikai ja vienîgi nedzertu. Izrâdîjâs, ka es dzçru tâpçc, ka biju tâds.
P.S. Tos rakstus gan no þurnâla Psiholoìijas pasaule izlasi

Jauka attieksme tev ir, Laimîgais:)

xxxx,esmu dzirdeejusi,ka laba attieksme Jelgavaa,aarstee peec Minesotas programmas.Atceros,ka aarsti sauca Lilita,bet ne tel.nr ne adresi vairs nezinu.
Pirms tam vismaz 48 stundas nedriikst buut lietojis alkaholu.Tur paarrunaa vai tieshaam ir pasha veeleeshanaas izaarsteeties,tad arii pastaasta ieksheejos noteikumus.Liidz tam ir izveele palikt vai nepalikt.
Vari uzzinaat tel. un izjautaat pati kaa tur ir.(Tad ,kad viirs dzeera,ieteica psihiatre sho vietu....aarsti tur ,it kaa kaadreiz pashi esot izgaajushi tam cauri ,ka atveseljojushies no alkaholisma)

tagad ir ïoti moderni radiniekiem noteikt lîdzatkarîbas diagnozi, bet alkoholiíiem ïaut nodzerties, pelnît naudu diennakts stacionâros, ieðujot ampulas, kodçjot. .. .reâlas valsts pretalkoholisma programmas nav! Hospitâïu ielâ alkoholiíi tikai apgûst pieredzi, ka citi ir vçl zemâk nolaiduðies un iemalko lîdzjûtîgo draugu un radu pienesto alkoholu. Minesotas programma nav slikta, bet tad ir jâgrib paðam, taèu alkoholiíiem parasti ir vâjð raksturs un dzîvç tik daudz problçmu!

tâdas vietas, kur bûtu pieejama detoksikâcija, kur dzirdîtu ar zâïu tçjâm vai kâdâm zâlçm, lai organisms atrod no íîmiskâs atkarîbas, kur cilvçks uz ilgâku laiku nevarçtu tikt klât alkoholam, kur pa to laiku ar viòu nopietni strâdâtu psihologs, lai palîdzçtu iemâcîties dzîvot skaidrâ, sakârtot savu dzîvi ... jâ, tas varçtu maksât lielu naudu, bet - nav!

pierunâjiet vîramâti pakonsultçties pie kâda narkologa vai vismaz psihoterapeita, varbût viòas gadîjumâ pietiek ar antidepresantiem un regulârâm vizîtçm "parunâties''. lai cik ciniski tas neizklausîtos, atrodiet, ar ko viòu iebiedçt!

Ar to piespiedu ârstçðanu ir tâ, ka labs jurists to bodi uz ausîm nosçdinâtu par cilvçka tiesîbu pârkâpumiem. Jo traucç tas lîdzcilvçkiem, kuriem kauns, þçl un vispâr. Paðam alkoholiíim tas tâ ne ïoti traucç. Arî somatiskâs slimîbas, izòemot sociâli bîstamâs, nevar ârstçt piespiedu kârtâ, lai kâ radinieki to nevçlçtos. Ne vçzi operçs, ne tabletes ar varu baros, jo cilvçkam nule ir tiesîbas paðam dzîvot savu dzîvi kâ gribâs. Nevis kâ grib radinieki. Katrs pats atbild par savu veselîbu.

Diemzheel alkaholikji dara visu iespeejamo,lai padariitu savu tuvinieku dziivi necieshamu.Apzinaati taisa trachus,lai savu vainas apzinju,ja taada ir ,novadiitu no sevis.Nu rodas taa liidzatkariiba,ja tev diendienaa jaadziivo ar sho cilveeku.Savaa gadiijumaa saaku pilniigi ignoreet vinja prasiibas un veelmes.Vinja izsvaidiitaas lietas es nesavaacu un paeest centos liidz vinja atnaakshanai.Radiiju diskomfortu-lai vinjsh ieraudziitu visu pareizajaa gaismaa.Tas liidzeeja pat ljoti!
Izejas nebija,jo no Minesotas programmas atteicaas,sakaraa ar to,ka neesot laika,esot tachu jaastraadaa:))(ir arii slimiibas lapas shiem slimniekiem...turpretii,nav daargi,ja nemaldos leetaak,nekaa citaa slimniicaa.Tikai tur ir ar pasha alkaholikja pasha gribu.Bez taas neko nevarees.)

Lidzatkariba nav nekas moderns, taa ir realitate. Ir gadijumi, kad sieva draud pamest viru, ja tas nebeigs dzert. Virs partrauc, sak ar sevi stradat un pamet sievu...

Man shaads gadiijums gan nebija.Bet pieturos pie taa,ja cilveeki shkjiras,tad vinjiem nav nekaa kopeeja vairs...un ,ja nav tad kaada sunja peec ir jaamokaas?
Shinii gadiijumaa viirs atrod savu vietu dziivee,bet sieva veel aizvien dziivo ar domu,ka vinja ir bezizejaa alkaholikja deelj.Manaa gadiijumaa ,man bija egoistiski gruuti piedot,bet bez taa nu nevar...Jaaatsakaas no pagaatnes...

...



Edited 1 time(s). Last edit at 16.08.2006 13:41 by Runcene.

, , , :

Diemþçl, ne tikai tâpçc traucç, ka "kauns, þçl un vispâr...", bet REÂLI TRAUCÇ!!! Man, piemçram, traucç mans kaimiòð alkoholiíis, kurð savâ dzîvoklî regulâri rîko traèus, reizçm pievemj vai pieèurâ kâpòu telpu utt. Un neviens viòam neko nevar padarît, jo viòam redz ir CILVÇKTIESÎBAS! Diemþçl, to cilvçku, kas spiesti dzîvot ar viòu vienâ dzîvoklî vai mâjâ, cilvçktiesîbas ðajâ valstî nevienu neinteresç. Nostâja apmçram tâda - sievai tas nav jâpacieð, viòa var: 1. Izsaukt policiju, kas viòas vîru aizturçs uz pâris stundâm (ilgâk nedrîkst, jo to nepieïauj cilvçk vai kâdas nu tur tiesîbas) vai ïaus izgulçties atskurbtuvç, bet pçc tam palaidîs uz mâjâm, lai viòð varçtu savu sievu nosist par policijas saukðanu; 2. Kopâ ar mazgadîgiem bçrniem iet uz diennakts patversmi, bet tas lops lai paliek dzîvoklî, lai visu nodzer... viòam taèu ir cilvçktiesîbas. Arî tiem alkoholiíiem, kas savus bçrnus nosaldç un badâ nomçrdç ir cilvçktiesîbas... jaukâ valstî mçs dzîvojam!
Mans viedoklis ir ðâds - tos, kurus vçl var izârstçt, tie paði arî spçj apzinâties savu problçmu un piekrît, ka viòus ârstç (diemþçl, bieþi vien sâkumâ vajadzîgs pamudinâjums no malas - pierunâðana, kaut vai draudi par ðíirðanos, kâ te daþi prâtîgi raksta). Tie, kuri jau tiktâl aizdzçruðies, ka ârstçðana neko nelîdzçs, tie arî nekad neatzîs savu problçmu. Ârstçt viòus varbût tieðâm nav vçrts, bet izolçt no sabiedrîbas gan!

Ir ïoti grûti izprast alkoholiía domâðanu. Ðî slimîba ir jûtu slimîba, tas ir slimîba, kuras rezultâtâ izmainâs cilvçka psihe- jûtu pasaule. Tas nav tik viegli un sabiedrîbâ valda ïoti daudz mîtu un neskaidrîbu. Vari ieskatîties www. aa.org.lv tur arî ir forums, kur cilvçki, kas visam ðim murgam gâjuði cauri, labprât padalîsies savâ pieredzç.